Дина Рубинанинг ғазоликлар ҳақидаги гапларидан кейин унинг Тошкентдаги концертига чипта сотуви тўхтатилди

Исроиллик рус ёзувчиси Дина Рубина “Исроил Ғазони тозалашга ҳақли” дегани иддао қилиниши ортидан, унинг Тошкентда ўтиши белгиланган концерти учун чипталар сотуви тўхтаб қолди.

Рубина 10 октябр куни “Туркистон” саройида адабиёт концерти ўтказиши ҳақида ўтган ҳафтада эълон қилинган, сарой кассалари ва iTicket.uz сайтида чипталар сотуви бошланган эди. Лекин айни пайтга келиб, онлайн сотув тўхтаб қолган. Тегишли саҳифага кирганда “404. Саҳифа топилмади” хатолиги кўринади.

Концерт ҳақида Afisha.uz сайтига жойланган эълон ҳам ўчириб юборилган.

Бу ҳолат – яҳудий миллатига мансуб ёзувчининг яқинда берган интервюсидан кесилган парчалар эълон қилиниши фонида рўй берди.

20 июл куни “Дождь” телеканали Дина Рубина билан қарийб 1,5 соатлик интервюни эълон қилди. Унда бир қатор мавзулар сирасида Ҳамаснинг 2023 йил 7 октябр куни Исроилга қилган ҳужуми вақтидаги ноинсоний ваҳшийликлар ва шундан кейин авж олган уруш ҳақида ҳам сўз борган.

Ушбу интервюни олган журналист Михаил Козирев 22 июл куни Facebook'даги саҳифасида пост қолдириб, Рубина билан суҳбатни эфирга узатишда унинг айрим гаплари кесилганини маълум қилди ва суҳбатнинг бир қисмини ўзининг таъбирича “бутун ҳолатда”, матн шаклида тақдим этди.

“Биз монологдан учта энг провокацион жумлани: “хлорид кислотада эритиш”, “автотураргоҳга айлантириш” ва “ҳаммасини йўқ қилишларини хоҳлайман” деган гапларни кесиб ташлашга қарор қилдик. Қолган барчасини [эфирда] эълон қилдик. Қуйида – ана шу бўлакнинг тўлиқ расшифровкаси”, – дея ёзди Козирев ва бир нечта савол-жавобдан иборат диалог матнини келтирди.

У келтирган диалогда Рубина, жумладан, қуйидагича гаплар айтгани кўрсатилган: “Исроил ўзини ҳимоя қилиш ҳуқуқига эга. Уларнинг ҳаммасини хлорид кислотада эритиб юбориш ҳуқуқига эга. Ғазони тозалаш ва у ерни автотураргоҳга айлантириш ҳуқуқига эга. Мана Исроил қандай ҳуқуқларга эга. Чунки у ерда тинч аҳоли йўқ, йўқ! Бир ўқитувчи исроиллик аскарнинг бошини музлаткичда сақлаган, бошқа бири тана қолдиқларини сотиш учун – улар қиммат туради – ертўлада сақлаган. Шунинг учун менга бу “тинч аҳоли” ҳақида гапиришмасин”

Ушбу пост остидаги изоҳларда россиялик яҳудий мусиқачи Андрей Макаревич “энг асосий жойларини кесиб юборибсизлар” дея ёзган. Бунга жавобан Михаил Козирев фақатгина алоҳида иборалар олиб ташлангани, чунки “бундай гаплар эфирда ҳеч кимга нисбатан айтилмаслиги керак”лигини билдирган.

Козиревнинг ёзишича, Рубина интервюнинг эфирга кетадиган якуний вариантини “маъқуллаган”. Лекин журналист Facebook'даги постини чиқаришдан олдин ёзувчи билан келишиб ўтирмаган.

Постнинг изоҳлар қисмида фойдаланувчиларнинг айримлари “Дождь” телеканалини цензурада айблаган, айримлар каналнинг қарорини тўғри деб ҳисоблаб, Рубина ҳақидаги фикри ўзгарганини ёзган. Изоҳ ёзганлардан яна баъзилари эса ёзувчининг гаплари контекстдан юлингани, натижада бу гаплар аслидагидан кўра ёмонроқ эшитилаётганини қайд этган.

Воқеага бошқа журналистлар ҳам эътибор қаратиб, муҳокамалар кенгая бошлагач, 29 июл куни Дина Рубина раддия билан чиқди. У Facebook'га жойлаган постида журналист Козиревни қабиҳликда, кесилган иқтибослар орқали манипуляция қилганликда айблади.

“Интервю бошловчига ҳаддан ташқари юмшоқ бўлиб кўринган шекилли, ўткирроқ таассурот қолдириш учун менинг турли сўзларим ва ибораларимдан ифлос тўлдиришларни ясаб, ўзининг фейсбукига жойлашга шошилибди. [...] Бу – сохталаштириш ҳам эмас, бу шунчаки ўйлаб чиқарилган маънолар орқали пухталик билан манипуляция қилиш”, – дея ёзди Рубина.

Бунга жавобан Миша Козирев ёзувчидан узр сўраб, пост қолдирди.

“Дина Рубина билан интервюмизда Ғазо сектори ҳақдиа айтилган гапларнинг тўлиқ расшифровкасини эълон қилиб, хато қилдим. Биз таҳририят билан интервюдан учта радикал жумлани олиб ташлашга қарор қилган эдик. Лекин фейсбук саҳифамда бу бўлакни тўлиқ ҳолда бериш муҳим бўлиб кўринган эди. Бундай қилмаслигим керак эди.

[...] Мен ҳар қандай халққа нисбатан “уларнинг ҳаммаси шунақа” дея умумлаштириш ҳалокатли деб ҳисоблайман. Ёмон миллатлар бўлмайди, ёмон одамлар бўлади. Ёвузликнинг даражаси ҳаддан ортиб кетиши кўп бўлади, лекин душманларга нисбатан “уларнинг ҳаммасини йўқотиш керак” деган тезисни ҳатто уруш ҳам оқлай олмайди”, – деди Козирев.

Козирев ҳам, Рубина ҳам видеоинтервюнинг баҳсли қисми монтаж қилинмаган версиясини тақдим этмади. “Дождь” телеканали ҳам ҳозирча ҳолатга муносабат билдирмади.

Маълумот учун, Дина Рубина 1953 йилда Тошкентда туғилган. У Ўзбекистон ССР Ёзувчилар уюшмаси аъзоси бўлган, маданият институтида дарс берган. 1984 йилда Москвага кўчиб кетган. Ҳозирда Исроилда яшайди ва рус тилида китоблар ёзади.