Трамп Путин билан гаплашмоқчи. У «„қонли ҳаммом“ни тўхтатиш»ни муҳокама қилиши ҳақида ёзди

АҚШ президенти Доналд Трамп 19 май, душанба куни Владимир Путин билан телефон орқали мулоқот қилишини, сўнгра Володимир Зеленский ва НАТО бўйича иттифоқчилари билан қўнғироқлашишини маълум қилди. Россия-Украина ўртасидаги сўнгги уч йилликдаги биринчи тўғридан тўғри музокараларидан олдин ҳам Оқ уй раҳбари Москва ва Киев ўртасидаги тинчликка фақат бу масалани Путин билан бевосита муҳокама қилсагина эришиш мумкинлигини айтган эди.

Трампнинг Truth Social ижтимоий тармоғидаги постида унинг Путин билан суҳбати душанба куни соат 10:00 да бўлиши айтилган. Оқ уй раҳбари қайси пойтахт вақтини назарда тутаётганига аниқлик киритмаган, лекин, катта эҳтимол билан, Вашингтон вақтини назарда тутган. Вашингтон вақти билан соат 10:00 да Москвада кечки соат беш бўлади.

«Мен телефон орқали Россия президенти Владимир Путин билан гаплашаман. Музокара мавзуси ҳафтасига ўртача 5 мингдан ортиқ россиялик ва украиналик аскар ўлаётган „қон ҳаммоми“ни тўхтатиш ва савдо бўлади», – дея ёзган Трамп.

Путин билан суҳбатдан сўнг Трамп Украина президенти Владимир Зеленский ва «НАТОнинг турли аъзолари» билан гаплашмоқчи.

«Умид қиламанки, бу самарали кун бўлади ва бошланмаслиги керак бўлган бу жуда шафқатсиз уруш тугайди. Худо барчамизни асрасин», – дейилган Трампнинг постида.

Пайшанба куни, Украина ва Россия делегацияларининг Истанбулдаги учрашувидан олдин ҳам Трамп Украинадаги тинчлик истиқболлари ҳақида шундай деганди: «Путин билан учрашмагунимизча ҳеч нарса бўлмайди».

Шу билан бирга, шанба куни Россия Ташқи ишлар вазирлиги раҳбари Сергей Лавров АҚШ Давлат департаменти раҳбари Марко Рубио билан телефон орқали мулоқот қилгани ва Истанбулда яқинда бўлиб ўтган Россия-Украина тинчлик музокаралари натижаларини муҳокама қилганини маълум қилди.

Россия ТИВ сайтида эълон қилинган хабарда айтилишича, «Лавров Киев охир-оқибат Россия президенти В.В.Путиннинг Истанбул музокараларини қайта бошлаш тўғрисидаги таклифини қабул қилишига ёрдам берган АҚШнинг ижобий ролини қайд этди».

Россия ташқи сиёсат идораси маълумотларига кўра, Рубио «ҳарбий асирларни алмашиш ва томонларнинг ҳар бири сулҳ тузиш учун зарур бўлган шартларни тайёрлаш бўйича келишувларни олқишлади, Вашингтон келишувни излашга ёрдам беришга тайёрлигини таъкидлади».

Истанбулдаги музокаралар: Москванинг қабул қилиб бўлмас шартлари ва амалга ошмаган сулҳ

Истанбулдаги учрашувнинг ягона аниқ натижаси «мингга минг» формуласи бўйича асирларни алмашиш бўйича келишув бўлди.

Россия ўт очишни тўхтатиш бўйича Украина учун номақбул бўлган бир нечта шартларни илгари сурди, жумладан, Украинанинг бешта области Россия томонидан аннексия қилинишини тан олишни.

Шанба куни Bloomberg агентлиги Москва Киевдан қуйидагиларни талаб қилгани ҳақида хабар берди:

• Украинанинг нейтрал мақоми. Унинг ҳудудида чет эл қўшинлари ёки оммавий қирғин қуроллари бўлмаслиги керак;
• Россиядан ҳарбий товон талаб қилишдан воз кечиш;
• Аннексия қилинган Қрим, шунингдек, Москва қисман босиб олган ҳудудлар халқаро миқёсда Россияга тегишли деб тан олиниши керак;
• Украина бу ҳудудлардан қўшинларини олиб чиқиши керак бўлади.

Bloomberg таъкидлаганидек, бу талабларнинг барчаси АҚШ шартларига зид келади.

Улар Украина ва унинг Европадаги иттифоқчилари учун ҳам мутлақо номақбулдир.

Бундан ташқари, бир неча европалик мулозимлар анонимлик шарти билан нашрга Доналд Трампнинг Россияга нисбатан доимий равишда ўзини тортишидан «ҳафсаласи пир бўлгани ва таажжубга тушишгани»ни айтишган.

Улар АҚШ президентидан қатъий чоралар кутишмоқда ва шу ҳафтадаги воқеалар Трампга Москва музокараларга жиддий ёндашмаётганини кўрсатишига умид қилишмоқда.

Шу билан бирга, шанба куни АҚШ Давлат департаменти Рубио Лавров билан суҳбатлашганини тасдиқлади, бироқ суҳбат мазмуни ҳақида Москвадан бироз бошқача маълумот берди.

АҚШ Давлат департаменти сайтида эълон қилинган хабарда айтилишича, Рубио асирларни алмашиш бўйича келишувни олқишлаган ва «президент Трампнинг кучли сигналини етказган: АҚШ Россия-Украина урушининг узоқ давом этишига барҳам бериш масаласида собит».

«Олдинга боришнинг энг яхши йўли АҚШ таклиф қилган кенг кўламли тинчлик режасида тасвирланган. Давлат котиби президент Трампнинг зудлик билан ўт очишни тўхтатиш ва зўравонликни тугатишга чақирганини таъкидлади», – дейилади АҚШ Давлат департаменти хабарида.

Рубио: Трамп ва Путин учрашувига тайёргарлик кўрилмоқда

Украина тўлақонли тинчлик музокаралари учун Москва 30 кунлик сулҳга рози бўлиши кераклигини таъкидлади, Россия бу талабни рад этди.

Пайшанба куни Володимир Зеленский Туркияга етиб келди ва у ерда Владимир Путинни кутди, бироқ Россия президенти музокараларга нисбатан паст даражадаги амалдорлар делегациясини юборди, Украина раҳбари делегацияни «ҳақиқий эмас» деб атади.

Зеленский фақат Путин билан тўғридан тўғри музокараларга тайёр эди, бироқ Оқ уй раҳбари Доналд Трамп Россия президентининг таклифини қабул қилишни талаб этгач, Украина делегациясини россияликлар билан учрашувга юборишга рози бўлди.

Шанба куни Рубио ҳам Америка маъмурияти Трамп ва Путин учрашувини ташкил этиш устида ишлашда давом этаётганини айтди.

«Охир-оқибат, бу боши берк кўчадан чиқишга ёрдам берадиган нарса – президент Трамп ва Владимир Путин ўртасидаги тўғридан тўғри суҳбатдир», – деди Рубио CBS Face The Nation телекўрсатуви эфирида.

Рубиодан бундай учрашувга тайёргарлик кўриляптими, деб сўрашди.

«Биз, албатта, бундай таклифни илгари сурдик, президент буни аллақачон оммага эълон қилган. Бундай учрашувнинг техник тафсилотлари бироз меҳнат талаб қилади. Айтишим мумкинки, ҳозир буларнинг барчаси режалаштирилмоқда – жой ва санани танлаш нуқтайи назаридан. Аммо президент уни иложи борича тезроқ ўтказишни истайди. Ўйлайманки, Россия томони ҳам бунга хоҳиш билдирган. Энди ҳамма гап ҳаммани бир жойга тўплаш, қаерда ва қачон бўлишини ҳал қилишда», – деб жавоб берди АҚШ Давлат департаменти раҳбари. 

Украина расмийлари ва уларнинг Европадаги иттифоқчилари АҚШнинг ҳозирги расмийлари «Украина ҳақида ҳеч нарса Украинасиз бўлмайди» тамойилидан воз кечишидан хавотирда, унга кўра урушни тўхтатиш масаласи Украина делегацияси иштирокисиз муҳокама қилиниши мумкин эмас.